نگاهی به گذشته انجمن

نگاهی به گذشته انجمن

مبتکر تاسيس انجمن بيماری شناسی گياهی ايران را می‌توان به درستی شادروان دکتر علی منوچهری کاشانی دانست. ايشان که استاد رشته بيماريهای گياهی در دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران مستقر در کرج بود، نظر خود را در سال 1341 با دکتر قوام‌الدين شريف دوست و همشهری خود که در آن زمان مسئوليت قسمت تحقيقات بيماريهای گياهی را در اداره کل بررسی آفات نباتی و قرنطينه (موسسه تحقيقات گياه‌پزشکی کشور) به عهده داشت، در ميان نهاد و با همکاری و هم‌فکری او فعاليت‌ها خود را در اين راستا آغاز نمود. دکتر منوچهری تا زمان فوت زود هنگامش (1346) بار اصلی مسائل انجمن را به دوش می‌کشيد و پس از درگذشت او، دکتر شريف پرچم برافراشته انجمن را به دست گرفت.

هنگامی که انجمن در سال 1341 فعاليت خود را پی‌ريزی و آغاز نمود، هنوز هيچ انجمن علمی در رشته کشاورزی در ايران فعاليت نداشت و از اين بابت می‌توان انجمن بيماری شناسی گياهی ايران را طلايه‌دار اين اقدام در علوم کشاورزی ايران دانست. انجمن از ابتداء نام "جمعيت کارشناسان بيماريهای گياهی" را برای خود برگزيد و تا سال 1348 آن را حفظ کرد. در اين سال به ‌دليل همآهنگی با ديگر انجمن‌های علمی ايران به "انجمن بيماری شناسی گياهی ايران" تغيير نام يافت. در سال 1341 تعداد فعالان بيماری شناسی گياهی در ايران از تعداد انگشتان دو دست تجاوز نمی‌کرد و اين افراد تقريبا همگی در تهران و کرج اشتغال داشتند. جلسات انجمن تقريبا ماهيانه تشکيل می‌گرديد و از تمامی علاقمندان جهت شرکت در جلسات دعوت بعمل می‌آمد. زمان تشکيل جلسات عصرها و محل آن به‌ دليل عدم وجود محلی مناسب، در منزل شخصی دکر شريف واقع در تهران خيابان خردمند شمالی برگزار می‌گرديد. از سال 1342 به بعد که موسسه تحقيقات گياه‌پزشکی کشور به محل فعلی خود (واقع در اوين) نقل مکان يافت، جلسات انجمن هم به‌طور مستمر در اين مکان تشکيل می‌گردد. تعداد افرادی که در سال 1341 (قبل از تعيين هيات مديره) در جلسات انجمن شرکت می‌کردند، معدود و به ده نفر نمی‌رسيد.

اولين نسخه اساسنامه انجمن در جلسه مورخ 3/8/1341 (در منزل دکتر شريف) به تصويب رسيد. دراين نسخه اساسنامه چهار نفر عضو هيات مديره با سمت‌های: رئيس، معاون، منشی و صندوقدار پيش‌بينی شده بود. در سومين جلسه مجمع عمومی منعقده در 28/9/1343، اصلاحاتی در اساسنامه به تصويب رسيد و در آن تعداد اعضاء هيات مديره به پنج نفر با سمت‌های: رئيس، معاون، منشی، حسابدار و مسئول انتشارات و تبليغات افزايش يافت. اين روش در نسخ اساسنامه‌های تغيير يافته بعدی نيز ملحوظ و در نتيجه تعداد و نحوه انتخاب اعضاء هيات مديره کماکان به قوت خود باقی مانده و اعمال می‌گردد و فقط عنوان منشی به دبير و عنوان حسابدار به خزانه دار تغيير يافته است.

در دهه چهل شمسی انجمن های علمی تحت پوشش هيچ نهاد دولتی قرار نداشتند ولی از اوايل دهه پنجاه دولت تصميم به نظارت آن‌ها گرفت. برابر اين تصميم انجمن‌ها موظف شدند پس از انتخاب هيات مديره خود از شهربانی کل کشور کسب پروانه نمايند و سپس در روزنامه رسمی کشور مراتب را از طريق اداره کل ثبت شرکتها و ماليکت صنعتی منعکس نمايند. در اين راستا انجمن بيماری شناسی گياهی ايران ابتدا در سال 1352 و چند بار ديگر کسب پروانه نمود. از زمانی که وزارت علوم، تحقيقات و فنآوری (کميسيون انجمن‌های علمی کشور) انجمن‌های علمی را تحت پوشش حمايتی و نظارتی خود قرار داده است، انجمن بيماری شناسی گياهی ايران هم در راستای مقررات آن حرکت و فعاليت‌های خود را هماهنگ می‌نمايد.

انجمن از همان اوايل تاسيس در انديشه داشتن آرم (لوگو) مناسبی بود، که نشانگر اهداف و فعاليت‌های انجمن باشد. بدين جهت اولين بار در جلسه عمومی اسفند ماه 1342 و بار ديگر درجلسه عمومی سه‌شنبه 16/4/1343 از اعضاء خود در اين مورد طلب همکاری نمود. يک بار طرحی را که توسط مهندس پرويز طاهريان ارايه شده بود، جهت اظهارنظر اعضاء در انتهای صفحه 18 شماره 5 (جلد اول) نشريه بيماريهای گياهی منعکس شد (در سال 1343 همزمان با افتتاح رسمی موسسه تحقيقا گياه‌پزشکی، شماره‌های قبلی نشريه بيماريهای گياهی تجديد چاپ گرديد. در چاپ مجدد آرم اشاره شده منعکس نگرديده است). ولی با توجه به جميع جهات مورد توافق قرار نگرفت، تا اينکه در اوايل دهه پنجاه خانم الن مصطفوی (همسر دکتر مصطفی مصطفوی) گرافيست و نقاش آلمانی تبار طرح مورد استفاده فعلی را ارايه دارند که مورد تصويب قرار گرفت. تغيير نام فارسی انجمن هم توسط آقای مهرداد مهرانفرد با استفاده نرم‌افزار فتوشاپ در متن آرم اعمال گرديده است.

انجمن از آغاز شکل‌گيری خود در فکر انتشار نشريه‌ای بود. بر اين اساس در سال 1342 شروع به انتشار نشريه‌ای با عنوان "بيماريهای گياهی" نمود، که اولين شماره آن در ديماه 1342 انتشار يافت. اين نشريه در آغاز جنبه خبری داشت ولی به مرور بر کيفيت و محتوی مقالات آن افزوده گرديد تا اينکه در سال 1372 به عنوان بهترين نشريه علمی-پژوهشی در رشته کشاورزی در ايران شناخته شد و لوح تقديری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از اين بابت دريافت نمود. بيماريهای گياهی نخست به صورت پلی‌کپی (از شماره 1 تا 8، جلد اول) سپس به صورت افست (از شماره 9 تا 12، جلد دوم و شماره 1 جلد سوم) انتشار يافت. از شماره 2 جلد سوم به بعد به صورت چاپ شده در قطع وزيری (تا جلد 44 سال 1388) و هم‌اکنون در قطع رحلی (از جلد 45 سال 1389) منتشر می‌شود. مقالات تا قبل از چاپ نشريه فقط به فارسی و از زمان چاپ (از شماره 2 جلد سوم) با فارسی و خلاصه انگليسی يا با انگليسی و خلاصه فارسی تهيه و انتشار می‌يابند. اعضاء هيات تحريريه اين نشريه از همان ابتداء براساس آئين‌نامه‌ای توسط اعضاء پيوسته انجمن هر دو سال يکبار و در مجمع عمومی عادی انتخاب می‌گردند. هزينه چاپ و انتشار اين نشريه از ابتداء تا جلد 43 سال (1386) با کمک مالی موسسه تحقيقات گياه‌پزشکی کشور پرداخت شده (به استثناء شماره‌های 3 و 4 جلد 13 و جلد‌های 14 و 15 که با کمک مالی شورای پژوهشهای علمی کشور (وزارت علوم، تحقيقات و فنآوری) منتشر شده است) و از جلد 44 (سال 1387) به بعد انجمن از محل اعتبارات خود هزينه‌های مربوط را می‌پردازد. ضمنا اين موضوع قابل ذکر است که در سال 1346 نشريه بيماريهای گياهی به دليل مشکلاتی انتشار نيافته است.